Τα έτη ζωής των δέντρων εύκρατων και ψυχρών γεωγραφικών αποστάσεων μπορούν να προσδιοριστούν από την εγκάρσια κοπή των δέντρων τους, λαμβάνοντας υπόψη τους ετήσιους δακτυλίους (ετήσια στρώματα). Ένα τέτοιο στρώμα, κατά κανόνα, αντιστοιχεί στην ανάπτυξη του ξύλου κατά τη διάρκεια μίας περιόδου καλλιέργειας. Το ξύλο, που γεννήθηκε την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού, είναι σημαντικά διαφορετικό από το τελευταίο που εμφανίζεται στα τέλη του καλοκαιριού και το φθινόπωρο.
Όταν ένα δέντρο μόλις αρχίζει να φυτρώνει, τότε σε ξύλο δημιουργούνται πολλά δοχεία ευρείας απόστασης. Το φθινόπωρο, τα δοχεία σχηματίζονται στενά και γίνονται πιο πυκνά και σκοτεινά. Συνήθως, η μετάβαση από το πρώιμο ξύλο στο αργό ξύλο είναι βαθμιαία, αλλά η μετάβαση από το αργά ξύλο στο πρώιμο ξύλο μπορεί να ανιχνευθεί αρκετά καθαρά και τα όρια μεταξύ τους είναι σαφώς ορατά με γυμνό μάτι. Κάθε δακτύλιος, κατά κανόνα, αντιστοιχεί σε ένα χρόνο. Αν και μερικές φορές υπάρχουν οι λεγόμενοι ψεύτικοι δακτύλιοι. Αυτό συμβαίνει εάν, λόγω ενός δυσμενούς καλοκαιριού (ξηρασία ή κρύο), αρχίζει να φυτρώριο το φθινόπωρο.
Αυτό ήταν το περιστατικό που συνέβη στο Türi (Εσθονία) στις 25 Αυγούστου 1818. Κατά τη διάρκεια μίας καταιγίδας, αστραπή έπληξε μια βελανιδιά 25 μέτρων. το επηρεασμένο δέντρο κόπηκε σε κομμάτια. Και έπειτα αποδείχθηκε ότι τα ομόκεντρα στρώματα ξύλου δρυός υπό την επήρεια αστραπής απολεπίστηκαν το ένα από το άλλο και ελευθερώνονταν ελεύθερα σαν μια τηλεσκοπική κεραία.
Τα παλαιότερα γιγαντιαία δέντρα
Δεδομένου ότι κάθε χρόνο αυξάνεται το πάχος του κορμού, φαίνεται ότι τα μακρά συκώτια πρέπει να αναζητηθούν μεταξύ των παχιών δέντρων. Και, πράγματι, για μεγάλο χρονικό διάστημα τα γιγάντια δέντρα που καλλιεργούνταν στη Βόρεια Αμερική θεωρούνταν τα παλαιότερα - sequoias και sequoiadendrons.
Οι Sequoias είναι γιγάντια δέντρα: το ύψος είναι περίπου εκατό μέτρα, η διάμετρος του κορμού φτάνει τα 8,5 μ. Ένα τέτοιο πριόνι κόβεται με πριόνι επτά μέτρων για σχεδόν δύο εβδομάδες και χρειάστηκαν 30 σιδηροδρομικές πλατφόρμες για τη μεταφορά του ξύλου αυτού του δέντρου. Δύο ακόμα περίεργα γεγονότα. Στο Εθνικό Πάρκο Sequoia (ΗΠΑ), στο χτύπημα μιας γιγαντιαίας sequoia που κόπηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, οι επιχειρηματίες Αμερικανοί διοργάνωσαν έναν καλοκαιρινό χορό, όπου τοποθετήθηκαν ταυτόχρονα 16 ζευγάρια χορευτών, 20 θεατών και 4 μουσικοί.
Στο Εθνικό Πάρκο Yosemite (20 χλμ. Από το Σαν Φρανσίσκο) μεγαλώνει η περίφημη sequoia "wahwonah" - η μεγάλη κωνοφόρο δέντρο . Το 1881, στην περιοχή ενός τεράστιου κοίλου, ένας δίαυλος μήκους 8,7 μ., Πλάτους 2,5 μ. Και ύψους 3 μ. Διατρήθηκε στον κορμό του.
Ακόμη πιο εντυπωσιακό σε μέγεθος sequoiadendron (Wellingtonia, μαμούθ), η διάμετρος του κορμού του φτάνει τα 10 μέτρα, μεγαλώνει στην Καλιφόρνια στις δυτικές πλαγιές της Σιέρα Νεβάδα.
Μεταξύ αυτών των γιγάντιων δέντρων του φυτικού κόσμου, ανακάλυψαν μια sequoia της οποίας η ηλικία ήταν 2125 χρόνια. Για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρήθηκε το παλαιότερο δέντρο.
Συγκριτικά πρόσφατα, η παλάμη μεταξύ των μακρόβιων δέντρων του Redwood έδωσε τη θέση της σε ένα αγκαθωτό πευκοδάσος που αναπτύσσεται στις βραχώδεις πλαγιές των Λευκών Ορέων (δυτικά της Βόρειας Αμερικής). Κανείς δεν θεώρησε ότι, γενικά, τα μικρά δένδρα (ύψους έως 10 μ.) Έχουν μια τέτοια αξιοπρεπή ηλικία. Το 1955, ένα από αυτά τα πεύκα κόπηκε για επιστημονική έρευνα. Όταν, σύμφωνα με τους ετήσιους δακτυλίους, η ηλικία της υπολογίστηκε, οι επιστήμονες ήταν εξαιρετικά έκπληκτοι: 4900 χρόνια παλιό πεύκο! Οι ερευνητές δεν είχαν άλλη επιλογή από το να κατηγορήσουν τους εαυτούς τους για αδιακρισία και να μετανιώσουν την πράξη τους.
Αλλά τα υπόλοιπα παλαιά πεύκα μελετήθηκαν με εξαιρετική προσοχή και από το 1958 πήραν υπό κρατική προστασία. Μεταξύ των μακρόβιων πεύκων μετρήσαμε πολλά δέντρα, των οποίων η ηλικία υπερέβη τα 4 χιλιάδες χρόνια. Και τα τέσσερα χιλιάδες δέντρα έλαβαν τα δικά τους ονόματα: «Άλφα» - το πρώτο δέντρο που βρέθηκε πάνω από 4 χιλιάδες χρόνια, «Πατριάρχης» - το παχύτερο δέντρο πεύκων πεύκων (διάμετρος κορμού 3,5 μ.), Το «Μέθασελα» - είναι 4600 ετών (σύμφωνα με τις βιβλικές ιστορίες, ο Μέθασελα έζησε το μεγαλύτερο από το λαό - 969 χρόνια).
Οι ετήσιοι δακτύλιοι από πεύκο πεύκου είναι τόσο πυκνός ώστε δεν μπορούν να διακριθούν με γυμνό μάτι. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη: μετά από εκατό χρόνια, η διάμετρος του κορμού δεν αυξάνεται περισσότερο από 2,5 εκατοστά. Και σε ένα από τα τμήματα της φέτας, μήκους μόνο 12 εκατοστών, υπολογιζόταν σε 1.100 ετήσια δακτυλίους. Οπότε, οι αρχαίοι από τους πελεκούς πεύκους εμφανίστηκαν στη Γη όταν οι Φαραώ στην Αίγυπτο άρχισαν να κατασκευάζουν τις πρώτες πυραμίδες.
Οι ετήσιοι δακτύλιοι καθορίζουν όχι μόνο την ηλικία του δέντρου
Σήμερα, για να καθορίσετε την ηλικία ενός δέντρου, δεν χρειάζεται να το κόψετε. Οι δενδροχρονολόγοι, ειδικοί σε δαχτυλίδια ανάπτυξης "ανάγνωσης", ανιχνεύουν πυλώνες ξυλείας τόσο πυκνούς όσο σχιστόλιθο και στη συνέχεια τις εξετάζουν κάτω από μικροσκόπιο.
Και οι Ιάπωνες εφευρέτες σχεδίασαν μια φορητή μηχανή ακτίνων Χ, με την οποία μπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες με τη διάμετρο του κορμού, χωρίς να προκαλέσετε την παραμικρή βλάβη στο δέντρο. Σύμφωνα με αυτές τις εικόνες, οι ειδικοί καθορίζουν όχι μόνο την ηλικία του δέντρου, αλλά και την κατάσταση της υγείας του (πόσο αυτή η λέξη μπορεί να εφαρμοστεί στο δέντρο).
Το πλάτος των δακτυλίων δέντρων ποικίλλει από έτος σε έτος, έτσι το σύνολο όλων των δακτυλίων είναι ένα χρονικό διάστημα στο οποίο ένας γνώστης μπορεί να διαβάσει τα πάντα: θερμοκρασιακές διακυμάνσεις του αέρα, βροχοπτώσεις, δασικές πυρκαγιές, εισβολή παρασίτων, θάνατο γειτονικών δέντρων. Το πλάτος κάθε ξεχωριστού δακτυλίου δεν είναι επίσης το ίδιο παντού, εξαρτάται από τη θέση του δέντρου σε σχέση με τον ήλιο, τη σκίαση του από τα γειτονικά του δέντρα, στην κατεύθυνση των ανέμων και τα παρόμοια.
Χρειάζεται να αποκρυπτογραφήσω το αρχείο του ξύλου; Φυσικά είναι απαραίτητο, γιατί βοηθά να αποκαλύψει κάποια μυστικά του παρελθόντος. Για πολύ καιρό οι Αμερικανοί ιστορικοί ανησυχούσαν για το μυστήριο μιας βραχώδους πόλης που χτίστηκε τον 13ο αιώνα. στο Mesa Verde (Καλιφόρνια, ΗΠΑ). Γιατί οι κάτοικοι το εγκατέλειψαν; Όπως λένε τα ετήσια δαχτυλίδια των κορμών, χωρίς τα οποία, φυσικά, δεν έγιναν τα κτίρια της αρχαίας πόλης, συνέβη λόγω των πολυετών ξηρασιών.
Το Leonardo da Vinci πρότεινε για πρώτη φορά την ηλικία των δέντρων με ετήσια δαχτυλίδια . Επίσης, πρότεινε ότι το πλάτος τους εξαρτάται από το κλίμα. Η σύνδεση μεταξύ της αύξησης των ετήσιων δακτυλίων και των μετεωρολογικών παραγόντων - θερμοκρασίας αέρα και βροχοπτώσεων - επισημάνθηκε για πρώτη φορά από τους Ρώσους επιστήμονες A.N. Beketov και F.N. Shvedov στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Αμερικανοί ερευνητές από το μηδενδρολογικό εργαστήριο του Πανεπιστημίου της Αριζόνα καθιέρωσαν τα ετήσια στρώματα πεύκων πεύκων στη δυτική Βόρεια Αμερική το 1453, 1601, 1884, 1902, 1941 και 1965. το καλοκαίρι ήταν ασυνήθιστα κρύο. Στοιχεία για το 1941 και το 1965 συμπίπτουν με τις παρατηρήσεις των μετεωρολόγων. Το γεγονός είναι ότι σε χρόνια με κρύο καλοκαίρι, η δραστηριότητα του καμπίου (του συνδετικού ιστού που παράγει ξύλο) είναι ασθενής. Η ζημιά στα ξύλινα κύτταρα που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού υποδηλώνει εισβολή ψυχρών μαζών αέρα.
Έτσι, διερευνώντας τους ετήσιους δακτυλίους από πεύκα πεύκου και διατηρημένα θραύσματα νεκρού ξύλου από αυτά τα δέντρα, Αμερικανοί επιστήμονες έχουν συντάξει ένα ενοποιημένο κλιματικό ημερολόγιο της δύσης. 
Βόρεια Αμερική, όπου μέχρι το 6200 π.Χ. ε που χαρακτηρίζονται κάθε χρόνο.
Παρόμοιες μελέτες διεξήχθησαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Στο Βοτανικό Ινστιτούτο της Ακαδημίας Επιστημών της Λιθουανίας, υπήρχε ένα μη-κλαριομοναθολογικό εργαστήριο. Σε αυτό, δημιούργησαν μια dendroscale που καλύπτει 900 χρόνια. Στα δαχτυλίδια του παλιού κέδρος Οι επιστήμονες που ανακαλύφθηκαν στο Altai, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ποιο ήταν το κλίμα σε αυτά τα μέρη από το 1020 έως το 1979. Το dendroscale του κέδρου δείχνει σαφώς πώς οι 11ετείς κύκλοι ηλιακής δραστηριότητας επηρεάζουν το κλίμα. Και παρατηρήσαμε επίσης ρυθμούς 80-90 ετών, η αιτία των οποίων δεν έχει καθοριστεί τελικά.
Και στο περιοδικό "Nature" για το 1976, εμφανίστηκε ένα μήνυμα σε μια νέα μέθοδο για τον προσδιορισμό του κλίματος των προηγούμενων αιώνων με ετήσια δαχτυλίδια. Διαπιστώνεται ότι ο λόγος των ισοτόπων άνθρακα, οξυγόνου και υδρογόνου στην ατμόσφαιρα της γης εξαρτάται από τη θερμοκρασία του. Έτσι, έχοντας υπολογίσει την ισοτοπική σύνθεση κάθε δακτυλίου ξύλου, είναι δυνατόν να υπολογίσουμε τις μέσες ετήσιες θερμοκρασίες των προηγούμενων ηλικιών. Μόνο για αυτό είναι απαραίτητο να καθοριστεί μια ποσοτική σχέση μεταξύ της ισοτοπικής σύνθεσης των ετήσιων στρώσεων και της γνωστής μέσης ετήσιας θερμοκρασίας.
Οι επιστήμονες από την Αγγλία, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ εργάστηκαν για τη δημιουργία ενός θερμομέτρου δέντρου. Διεξήγαγαν την έρευνά τους στην Αγγλία, όπου άρχισαν να καταγράφουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, περίπου 300 χρόνια πριν. Δεν απέχει πολύ από τους χώρους καταγραφής της θερμοκρασίας, αρχαίες βελανιδιές και έλατα και ανάλυσε την περιεκτικότητα των δακτυλίων στα ισότοπα. Έτσι βαθμονομημένο θερμόμετρο ξύλου κλίμακας. Η μελέτη των παλαιών δέντρων βοήθησε να ανακαλύψει ποιος ήταν ο καιρός πριν από αρκετούς αιώνες, όταν δεν είχαν καν ιδέα ότι η θερμότητα και το κρύο μπορούσαν να μετρηθούν.
Αλλά όχι μόνο για το κλίμα των προηγούμενων αιώνων μπορεί να πει τα ετήσια δαχτυλίδια κωνοφόρων φυτών . Αμερικανοί επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις καταγράφονται σε αυτά. Πράγματι, κατά τη διάρκεια της έκρηξης, μια μεγάλη μάζα ηφαιστειακής τέφρας και σκόνης εκπέμπεται στην ανώτερη ατμόσφαιρα, η οποία μπορεί να παραμείνει στην ατμόσφαιρα για δύο έως τρία χρόνια. Τα μικρότερα στερεά σωματίδια παγιδεύουν τις ακτίνες του ήλιου, έτσι γίνεται πιο κρύο στο έδαφος.
Εξερευνώντας το πευκοδάσος, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν την έκρηξη του Αίτνα σε 44 γρ. ε Μόνο αυτή η έκρηξη καταγράφηκε σε δαχτυλίδια δέντρων στα 42 γραμ. : χρειάστηκαν δύο χρόνια για να οδηγήσουν ένα σύννεφο ηφαιστειακής σκόνης και τέφρας από τη Σικελία στην Αμερική.
Η ημερομηνία της έκρηξης της Αίτνας είναι γνωστή στους επιστήμονες, αλλά για μια άλλη σημαντική έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, το οποίο κατέστρεψε περίπου τον μινωικό πολιτισμό. Κρήτη, οι ιστορικοί είχαν μια διαμάχη. Μερικοί πίστευαν ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ήταν μεταξύ 1700 και 1450. n άλλα, μεταξύ 1500 και 1300 Π.Χ. ε Σύμφωνα με τους ετήσιους δακτυλίους των πεύκων πεύκων, οι δενδροχρονολόγοι διαπίστωσαν ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1628 και 1626. Π.Χ. ε
Περίπου δέκα χρόνια πριν, ένας Αμερικανός βοτανολόγος, Α. Γ. Δζεϊκόμπι, πρότεινε ότι τα δαχτυλίδια των δένδρων που αναπτύσσονται σε περιοχές με σεισμική δραστηριότητα θα μπορούσαν να καθοριστούν όταν συνέβη σεισμός και πόσο ισχυρή ήταν.
Στο σκεπτικό του βασίζεται στο γεγονός ότι ένας σεισμός συνήθως αλλάζει τις συνθήκες με τις οποίες το δάσος μεγαλώνει: το ριζικό σύστημα είναι κατεστραμμένο, η προσφορά δένδρων με αλλαγές υπόγειων υδάτων κ.ο.κ. Φυσικά, αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την ανάπτυξη του δέντρου και πρέπει να καταγράφονται σε δαχτυλίδια δέντρων. Πράγματι, οι σεισμοί χαρακτηρίζονται από σκοτεινούς δακτυλίους που εκτείνονται στη μία πλευρά.
Ο σοβιετικός επιστήμονας Ν. Β. Lovelius πρότεινε ότι τα δαχτυλίδια των παλαιών δέντρων θα πρέπει να περιέχουν πληροφορίες για τις εκρήξεις σουπερνόβα στον γαλαξία. Σπούδασε τις περικοπές δύο τέτοιων δένδρων: αρχάρι (δέντρο κληματίδας) και Αμύρ μαλλί . Όταν υπολόγισαν τα ετήσια στρώματα της χλωρίδας που βρέθηκαν ψηλά στα βουνά της Κεντρικής Ασίας, κατέστη σαφές ότι το φυτό αυτό γεννήθηκε το 1163 και έζησε για 807 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εμφανίστηκαν τρεις εκρήξεις υπερκαινοφανών - το 1572, 1604, 1700. και αυτές οι εκρήξεις είχαν αντίκτυπο στη βιόσφαιρα της Γης. Η έκρηξη του σουπερνόβα επιβράδυνε την ανάπτυξη των δέντρων: εξάλλου, η καταπίεση έφθασε στο μέγιστο στα 15-16 χρόνια μετά την έκρηξη, 30 χρόνια αργότερα η ανάπτυξη επέστρεψε στο φυσιολογικό στα δέντρα. Τι φυσιολογικές διεργασίες παραβιάζονται υπό την επήρεια μιας έκρηξης σουπερνόβα δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.
Ανάγνωση των annals των δακτυλίων, μπορείτε να εξαγάγετε και άλλες πληροφορίες. Για παράδειγμα, τα δέντρα μπορούν να πουν για τον βαθμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε διαφορετικά χρόνια. Αμερικανοί φυσικοί στους ετήσιους δακτυλίους καθορίζουν τις επιπτώσεις των πυρηνικών δοκιμών. Οι χημικοί, αναλύοντας τη χημική σύνθεση των ετήσιων δακτυλίων, μελετούν την κατανομή των διάσπαρτων στοιχείων σε διαφορετικές περιόδους.
Κάθε φορά, ξαναβάζοντας το αγαπημένο μας βιβλίο για άλλη μια φορά, βρίσκουμε κάτι καινούργιο για εμάς σε αυτό που δεν είχαμε παρατηρήσει νωρίτερα. Έτσι με τα χρόνια των ετήσιων στρώσεων: θα περάσουν χρόνια και ίσως κάποιος θα το διαβάσει με νέο τρόπο και θα ανοίξει για μας ένα εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο αυτού του ξύλινου χρονικού, γραμμένο από τη Φύση.
V. Petrishin